تصویرسازی کاریکاتوری از فضای واقعی جامعه (تهرانیزه یا شمیرانیزه کردن)
…به رسانهها علی الخصوص رسانه ملی برمیگردد که در طول سالهای گذشته، به صورت مکرر و در شکلهای گوناگون کار خبری و برنامهسازی، از ایران تصویری در اذهان ساخته است که با واقعیت ۷۰ میلیونی و تنوع جغرافیایی و نوع زیست متفاوت مردم تطابقی ندارد.
فضای رسانهای کشور در این سالها از نظر مطالبات و دغدغهها مثل ترافیک، مترو، آلودگی هوا و … از نظر شکل و ظاهر آدمها، از نظر فضای کارهای نمایشی و مجموعهها و فیلمهای تلویزیونی و سینمایی «تهرانیزه» شده است و این یعنی القاء تصویری کاریکاتوری از ایران در قالب تهران و از تهران نیز نه همه بخشهای تهران بلکه مناطقی از تهران که جایگاه طبقات خاص اقتصادی است.
نگاهی به مجموعه دغدغههایی که رسانهها در کار خود به آنها ضریب بالا دادهاند و تیترهای اصلی و فضای کلی خود را بر آن استوار کردهاند، نشان میدهد که رسانهها دائماً تصویر خاصی از جامعه به جامعه میدادند که گرچه با واقعیت تطبیق نداشت، اما تکرار دائمی آن موجب میشد که مخاطب در برابر آن مقاومت نکند.
به طور مثال مفقود بودن واقعیت اکثریت جامعه در روستاها، شهرهای کوچک و جنوب و حاشیه شهرهای بزرگ در فضاسازیهای رسانهای کشور تا این حد که حتی یک تصویر از رای دادن روستاییان در صدا و سیما پخش نشد. در حالیکه ۳۳ درصد از کل واجدین شرایط را روستائیان شامل میشدند….
با نگاهی به مجموعههای تلویزیونی یک دهه گذشته که بالاترین سطح مخاطب را در بین برنامههای تلویزیونی دارند، کدام یک از آنها به دغدغه این بخش از جامعه پرداخته است. اکنون تنها برنامه مربوط به روستائیان، برنامه «سلام آبادی» است که زمان کوتاهی دارد و در زمان کم بیننده پخش میشود.
****
این متن را عیناً نوشتم که بگویم فیلم «وضعیت سفید» هم تکرار مکررات است. چرا این فیلم به جنگ زدگان خرمشهر و آبادان نپرداخت که جانشان را برداشتند و رفتند؟؟ چرا بازهم تهران؟؟ مگر تهران چند بار بمباران شد؟؟ یعنی بمباران تهران انقدر فجیع بود که آنها اینطور فرار کردند و به باغ پناه بردند و با مشکلات دست و پنجه نرم کردند؟؟ چرا از آنهایی فیلم نمیسازنند که خانههاشان خاکستر شد و آخر قصهشان هم قشنگ نبود و اصلی happy ending نبود. رسانه ملی با این فیلم حتی افتخارات جنگزدگان را هم غصب کرد و تهرانیزهشان کرد.
سالهاست منتظریم که یک فیلم واقعیت جنگ را به تصویر بکشد. تصویری که رزمندهها دوست دختر نداشته باشند، دزد نباشند، اشتباهی به جنگ نیامده باشند، به خاطر منافع به جنگ نرفته باشد.
چادر را که به کلفتها و بدبخت اختصاص دادند. جنگ را که دزدها و عاشقان پر کردند. انقلاب که به دست لاتها پیروز شد. جنگ زده ها هم که وضعیتشان سفید است.
ای خدا بازم خودت هوای ما رو داشته باش….